ပန္းခ်ီေမာင္ဒီရဲ႕ လက္ရာေတြကို ေမာ္ဒန္အႏုပညာ ဖန္တီးတင္ျပမႈေတြလို႔ ဆိုႏိုင္သလို ေခတ္ၿပိဳင္ အႏုပညာ ဖန္တီး တင္ျပမႈေတြ လို႔လည္း သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေမာ္ဒန္ အႏုပညာ ဖန္တီးတင္ျပမႈက အႏုပညာရွင္ရဲ႕ တကိုယ္ေရ ခံစားရမႈကို အေျချပဳၿပီး ထပ္ဆင့္ ေပၚထြက္လာတဲ့ ဖန္တီးမႈ ရလဒ္ ျဖစ္ၿပီး ေခတ္ၿပိဳင္အႏုပညာ ဖန္တီးတင္ျပမႈကေတာ့ ဗဟုသေဘာ ေဆာင္တဲ့ အေတြး စိတ္ကူးကို အေျချပဳၿပီး ထြက္ေပၚလာတဲ့ ဖန္တီးမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူကိုယ္တိုင္ရဲ႕ ရွင္းလင္း ေျပာျပခ်က္ေတြ ကလည္း ေခတ္ကာလရဲ႕ ဆာေလာင္မႈ၊ လိုလားမႈနဲ႔ အေတြးအျမင္ကို ထင္ဟပ္ေနပါတယ္။ အဲဒီလို ထင္ဟပ္ေနတာကိုက ေခတ္ၿပိဳင္အႏုပညာရဲ႕ ဝိေသသ လကၡဏာတရပ္ အျဖစ္ ရွိေနပါတယ္။
အသက္ ၇၄ ႏွစ္ ရွိၿပီ ျဖစ္တဲ့ ပန္းခ်ီဆရာ ေမာင္ဒီရဲ႕ ၇ ႀကိမ္ေျမာက္ အေရွ႕ရြာ (East Village) တကိုယ္ေတာ္ အႏုပညာ ျပပြဲကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဒဂုံုၿမိဳ႕နယ္ နဝေဒးလမ္းက Think Art Gallery မွာ ၾသဂုတ္ ၇ ကေန ၁၁ ရက္ေန႔ အထိ က်င္းပခဲ့ ပါတယ္။
ပန္းခ်ီေမာင္ဒီရဲ႕ ေရးဆြဲတင္ျပပံုကို အစ္ဇင္တရပ္နဲ႔ ကိုက္ညိႇၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သူ႔လက္ရာ အမ်ားစုဟာ ေမာ္ဒန္ အႏုပညာ ဖန္တီးမႈမွာ ထင္ရွားအေရးပါတဲ့ မီနီမယ္လစ္ဇင္ (Minimalism) ပန္းခ်ီကားေတြလို႔ သတ္မွတ္ ႏိုင္ပါတယ္။
ပန္းခ်ီေမာင္ဒီဟာ ျမန္မာ့ ေမာ္ဒန္ပန္းခ်ီ ေခတ္ဦးကာလ ကတည္းက ပါဝင္လာတဲ့ ပန္းခ်ီဆရာ တဦးပါ။ ဖခင္ ဦးျမသီးနဲ႔ မိခင္ ေဒၚအုန္းၿပိဳင္ တို႔က ၁၉၄၁ ခုႏွစ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ဇာတိက ပခုကၠဴခ႐ိုင္ ျမစ္ေျခအုပ္စု သရက္ကုန္းရြာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမည္ရင္းက မ်ိဳးညြန္႔ျဖစ္ၿပီး ငယ္စဥ္ ကတည္းက ႐ုပ္ပံုေတြ ေရးဆြဲတာ ဝါသနာပါခဲ့တယ္လို႔ သိရပါ တယ္။ သူဟာ ၁၉၅၉ ခုကေန ၁၉၆၂ ခု အထိ မႏၲေလး ဗဟိုစည္ သတင္းစာမွာ ကာတြန္းဆရာ တဦးအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ ခဲ့ပါတယ္။
သူဟာ ၁၉၆၇ ကေန ၁၉၇၀ အထိ ရန္ကုန္ ပန္းခ်ီပန္းပုေက်ာင္းကို တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ကတည္းက ျပပြဲတင္ဆက္မႈေတြ ရွိခဲ့သလို အမည္ရင္း မ်ိဳးညြန္႔ အမည္အစား အႏုပညာအမည္ ေမာင္ဒီ လို႔ ေျပာင္းလဲခံယူၿပီး ပန္းခ်ီ ေရးဆြဲျခင္းနဲ႔ စာေပေရးသားျခင္းေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အျပင္ ေမာ္ဒန္ပန္းခ်ီ အုပ္စုျပပြဲမွာလည္း ပါဝင္ျပသခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ကဗ်ာေရးသားျခင္း၊ မဂၢဇင္း သ႐ုပ္ေဖာ္ပံုမ်ား ေရးဆြဲျခင္း၊ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားျခင္းကို ယေန႔တိုင္ လုပ္ကိုင္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ တကိုယ္ေတာ္ ပန္းခ်ီျပပြဲေတြကို ၁၉၇၉၊ ၁၉၉၈၊ ၂၀၀၁၊ ၂၀၀၂၊ ၂၀၀၆၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေတြမွာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ပန္းခ်ီဆရာေမာင္ဒီရဲ႕ ပန္းခ်ီကားေတြမွာ မေရးသေလာက္နီးပါး ေလွ်ာ့ေရးဆြဲ ဖန္တီးတာေတြ႔ရတာေၾကာင့္ ဘာေၾကာင့္ ေလွ်ာ့ၿပီး ေရးဆြဲ ဖန္တီးတာလဲ လို႔ ေမးျမန္းျဖစ္ေတာ့ သူက “ဟုတ္တယ္..၊ ေတာ္ေတာ္ ေလွ်ာ့ခ်ထား တယ္။ ဒါကလည္း မီနီမယ္လစ္ဇင္ရဲ႕ သေဘာတရား လို႔လည္း ေျပာလို႔ ရပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ ပန္းခ်ီမွာေရာ တျခား နယ္ပယ္ေတြ မွာေရာ ပင္ပင္ပန္းပန္း ေရးဆြဲမွ ပန္းခ်ီ ျဖစ္တယ္လို႔၊ ခက္ခက္ခဲခဲ လုပ္ကိုင္မွ အလုပ္ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆ စြဲလမ္းေနတဲ့ က်ေနာ္တို႔ဆီက အစြဲႀကီးကို ေက်ာ္လြန္တာပဲ။ အႏုပညာနယ္မွာေရာ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး နယ္ပယ္ေတြ အားလံုးမွာ ဒီအစြဲက ႀကီးေနဆဲ၊ ရွိေနဆဲပါ။ ဒါ မေကာင္းဘူး။ က်ေနာ္ကေတာ့ ကိုယ္လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ကို လုပ္တာပဲ၊ ကိုယ္ယံုၾကည္ရာကို တင္ျပတာပဲ။ ေငြအတြက္ မဟုတ္ဘူး၊ ေက်ာ္ၾကားဖို႔ အတြက္လည္း မဟုတ္ဘူး” လို႔ ရွင္းျပတယ္။
ထင္ရွားျမင္သာတဲ့ ဥပမာ တခုအေနနဲ႔ လက္ရွိ ေတြ႔ဆံုညိႇႏႈိင္းေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဆိုရင္ ခက္ခက္ခဲခဲႀကီး လုပ္ယူမွ ရမယ္ လို႔ အယူေၾကာင့္ ဒီေလာက္ ၾကာေနၾကတာ ျဖစ္မယ္လို႔ ထင္ျမင္တဲ့အေၾကာင္း သူက ဆက္လက္ ေျပာပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း အဂၤလန္ကို သြားေရာက္ၿပီး ႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရး အတြက္ အေရးဆိုခဲ့ ရာမွာလည္း အလြန္ ခက္ခက္ခဲခဲ စကားအသံုး အႏႈန္းေတြနဲ႔ ေျပာဆိုတာ မဟုတ္ဘဲ အလြန္႐ိုးရွင္းၿပီး နက္ရိႈင္းစြာ နားလည္ေစႏိုင္တဲ့ စကားေတြသာ သံုးၿပီး ေျပာဆိုခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းလည္း ေျပာဆိုပါတယ္။
“ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေျပာဆိုခဲ့တဲ့ စကားကို အတိအက် အတိုင္းေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ဘူး၊ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာတို႔ ဆို႐ိုးစကားမွာ လာခ်င္ရင္ အနီးေလး၊ မလာခ်င္ရင္ ခရီးေဝး ဆိုတာ ရွိတယ္။ အဲဒီလိုပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ ေပးခ်င္တဲ့ စိတ္ဆႏၵရွိရင္ အနီးေလး၊ စိတ္ဆႏၵ မရွိရင္ ခရီးေဝးေနမွာပါပဲ ဆိုၿပီး အစခ်ီ ေျပာခဲ့တယ္။ အလြန္ထိေရာက္ ခံစား လြယ္ေစတဲ့ ဒီစကားေၾကာင့္ တႏွစ္အတြင္း လြတ္လပ္ေရး ေပးဖို႔ ဆိုၿပီး ျဖစ္လာတယ္ မဟုတ္လား။ ဒါေၾကာင့္ ခက္ခက္ခဲခဲေတြကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး နယ္ပယ္တိုင္းမွာ ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္း ဖန္တီးဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ လို႔ ယူဆတယ္”
အရင္ေခတ္မ်ားဆီက ႏိုင္ငံတခုရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္တဦး တျခားႏိုင္ငံကို အလည္အပတ္ ခရီး သြားေရာက္တဲ့ အခါ ခမ္းနားႀကီးက်ယ္စြာ ႀကိဳဆိုတာေတြ၊ ေဆြးေႏြးတာေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ အဲဒီလို ဇာခ်ဲ႕တာမ်ိဳးေတြ ေလွ်ာ့ပစ္ၿပီး သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ စားေသာက္ဆိုင္ တခုခု၊ ေနရာတခုခုမွာ သာမန္လူေတြလိုပဲ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးၾကတယ္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းလည္း ပန္းခ်ီေမာင္ဒီက ဆက္လက္ ေျပာျပပါတယ္။
“အဲဒီလို ေျပာဆိုရာမွာ ေျဖာင့္မတ္ ႐ိုးရွင္းမႈ၊ တကယ့္ပင္ကိုယ္ အစစ္အမွန္ ျဖစ္မႈ၊ လွပေျပျပစ္မႈနဲ႔ အႂကြင္းမဲ့ အမွန္တရား ေတြလည္း အျပည့္ရွိေနတယ္၊ ရွိေနဖို႔လည္း လိုတယ္။ က်ေနာ္က အဲဒီလို သမိုင္းေၾကာင္းေတြ၊ အျဖစ္ အပ်က္ေတြ၊ သိပၸံပညာနဲ႔ သိပၸံေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို စိတ္ဝင္စားတာ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ စဥ္းစားေတြးေခၚမိတာေတြ ခံစားမိတာ ေတြလည္း က်ေနာ့္ရဲ႕ ပန္းခ်ီကားေတြထဲမွာ ဒီသေဘာတရားေတြ ပါေနႏိုင္ပါတယ္” လို႔ ရွင္းျပပါတယ္။
လက္ရွိ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ပန္းခ်ီေမာင္ဒီက ဘယ္လို ျမင္သလဲ ဆိုေတာ့ ပညာေရးက တျခား၊ အႏုပညာက တျခား၊ ႏိုင္ငံေရးက တျခား၊ စီးပြားေရးက တျခား၊ လူမႈေရးက တျခား စသျဖင့္ တျခားစီလို႔ ထင္ေနၾကတယ္၊ အမွန္ တကယ္က နယ္ပယ္တခုနဲ႔ တခု ဆက္စပ္ေနတယ္ လို႔ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ ေမာ္ဒန္ အေတြးအျမင္၊ ေမာ္ဒန္ ခံစားမႈ၊ ေမာ္ဒန္ဘာသာစကားကို မတတ္ဘူး ဆိုရင္ တိုးတက္ဖို႔ ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ေမာ္ဒန္အတ္ မထြန္းကားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြဟာ ကမၻာေပၚမွာ တိုးတက္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ဆီမွာ ေမာ္ဒန္အတ္ အာ႐ံုခံစားမႈ မရွိဘူး ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံဟာ အနာဂတ္ မေကာင္းဘူး”
သ႐ုပ္ေဖာ္ပန္းခ်ီ ေရးဆြဲတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း သူ႔ကို ေမးျမန္းျဖစ္ပါတယ္။
“က်ေနာ္က Illustration လုပ္တာက စားဝတ္ေနေရးနဲ႔ ဆက္စပ္တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ေပမယ့္ အဲဒီ အေပၚ ေက်နပ္တာေတြ ရွိတယ္။ စာေရး ဆရာရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ မဂၢဇင္းရဲ႕ Trend နဲ႔ ကိုုက္ညိႇ ေရးဆြဲရတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ပံုႏွိပ္ ေဖာ္ျပ လိုက္တဲ့ အခါ ႏိုင္ငံတဝွမ္း စာဖတ္သူ အမ်ားစုဆီ ေရာက္ရွိသြားတယ္၊ သိျမင္သြားေစတာ ေၾကာင့္လည္း ပါတာေပါ့” လို႔ ပန္းခ်ီေမာင္ဒီက ေျပာပါတယ္။
ပန္းခ်ီေမာင္ဒီဟာ အညာသား႐ုပ္သြင္ ရွိၿပီး စကားကို အားပါးတရ ေျပာတတ္သူပါ။ စကားေျပာတဲ့ အခါမွာလည္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေျပာျပတတ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ေလညင္းေလး ဆိုတဲ့ ကဗ်ာကို သုေမာင္က လည္းေကာင္း၊ သိမ္းငွက္ပ်ိဳတို႔ရဲ႕ ဘဝအစ ဆိုတဲ့ ကဗ်ာကို အဆိုေတာ္ ခင္ေမာင္တိုး ကလည္းေကာင္း သီခ်င္းအျဖစ္ သီဆိုခဲ့ပါတယ္။
ပန္းခ်ီေမာင္ဒီရဲ႕ ျပပြဲ ဖိတ္စာမွာလည္း “Painting for Eyes, not for Ears. Brain is a Memory Box. It is a Computer. It is not a Man. It has no heart. You can feel.” လို႔ အေတြးဒႆနဲ႔ ကဗ်ာအလွတခ်ိဳ႕ ေပါင္းစပ္ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
“ပန္းခ်ီကားကို အျမင္ဘာသာစကားနဲ႔ ၾကည့္ဖို႔ပါ၊ အၾကားကို မရွာပါနဲ႔။ ဦးေႏွာက္ဆိုတာ သိမွတ္စရာေတြ သိမ္းဆည္း ထားရာ ေသတၱာ တခု။ သိမ္းဆည္းသိုမွီး႐ံု သက္သက္ဆို ကြန္ပ်ဴတာ စက္တလံုးသာ ျဖစ္တယ္။ လူသား မဟုတ္၊ သိျမင္ ခံစားတတ္တဲ့ ႏွလံုးသား လည္းမရွိ။ ႏွလံုးသား ရွိသူ၊ သိျမင္ ခံစားႏိုင္သူ သင္ ခံစားႏိုင္ဖို႔” တဲ့။
Related Images:
[See image gallery at burma.irrawaddy.org]The post အႏုပညာက နယ္ပယ္အားလံုးနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ ပန္းခ်ီေမာင္ဒီ appeared first on ဧရာ၀တီ.